EMDR Terapisi Nedir?
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), Türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bugüne kadar her yaştan milyonlarca kişinin farklı tiplerde psikolojik rahatsızlıklarının başarıyla tedavi edilmesine katkı sunmuş, geçerlik, güvenirlik ve etkinliği kanıtlanmış bir terapi yöntemidir.
EMDR terapisinin Adaptif Bilgi İşleme Modeline göre beyin, fizyolojik temelli bir sistemle kendisine ulaşan bilgiyi işler ve işlevsel hale getirir. Düşünce, duygu, görüntü, duyum, ses ve koku gibi bilgiler işlenip ilişkili anı ağlarına bağlanarak bütünleşir. Böylece o deneyimle ilgili öğrenme gerçekleşir. Böylece edinilen bilgiler gelecekte kişinin tepkilerini uygun bir şekilde yönlendirmek üzere depolanmış olur. Bu sistem normal çalıştığında insan gelişimini ve ruh sağlığını öğrenme yoluyla desteklediği için adaptif, uyumlu bir mekanizma olarak kabul edilir.
Ancak travmatik veya çok fazla rahatsız eden olaylar yaşandığında bu sistem bozulur ve yeni bilgi işlenip anı ağına entegre olmaz, anı ağlarındaki işlevsel bilgilerle bağlantı kurulamaz yani öğrenme gerçekleşemez. Düşünceler, duygular, sesler, imgeler ve beden duyumları yaşandığı haliyle depolanır. Bu nedenle bugün yaşanan bazı durumlar bu izole kalmış anıları tetiklerse, kişi o anının bir kısmını ya da bütününü yeniden yaşar gibi etkilenir.
EMDR’ye göre kişinin bugün yaşadığı rahatsızlıkların, olumsuz düşünce, duygu, davranış ve kişilik özelliklerinin arkasında işlenmeden ve izole bir şekilde depolanmış yaşadığımız ve etkisinden kurtulamadığımız rahatsız edici anılar yatar. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (örn: Ben değersizim), olumsuz duygusal tepkileri (kaygı, üzüntü) ve olumsuz somatik tepkileri (kalp çarpıntısı) problemin kendisi değil, bugünkü dışavurumlarıdır. Bu olumsuz duygu ve inançlara yol açan işlenmemiş anılar şimdiki zamandaki olaylar tarafından tetiklenmektedir.
EMDR, bu tür izole anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin zamanında yapamadığı işlemi yapmasını sağlar. Kilitli kalmış anı ile diğer anı ağları arasında ilişki kurulması, öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir şekilde depolanması mümkün olur. Danışan artık rahatsız olmaz ve anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görür.
EMDR terapisi ile sadece rahatsızlıklar ortadan kalkmaz. Yeni bakış açısının kazandırdığı olumlu duygular ve olumlu inançlar kişinin kendisine, dünyaya bakışına ve ilişkilerine de olumlu yönde değiştirip kişisel gelişim sağlar.
EMDR NASIL ÇALIŞIR?
Terapist danışan ilişkisi kurulduktan sonra hedef anılara ulaşılır ve danışana çift yönlü uyaranlar verilir. Bu uyaranlar, göz hareketleri, iki kulaktan sesli uyaran verme veya iki yönlü dokunsal uyaranlar verme şeklinde olabilir. Bu çift yönlü uyaranlar, bu terapini temel yöntemidir ve sonucu etkiler. Bu uyaranlar ile beynin iki yarım küresi arasında geçiş sağlanır.
Bu nedenle olumsuz yaşantıların hafıza alanlarına çok daha hızlı erişilebilir. Böylelikle korkulu, kaygılı olarak depolanmış belleğimiz yerine: güvende ve güçlü olduğumuz, kendimizi koruyabileceğimiz. kendimizegüvenebildiğimiz gibi, yeni bilgiler oluşturulur.
EMDR TERAPİSİ ADIMLARI:
EMDR terapisi 8 aşamadan oluşur.
1.Danışan Öyküsü: Terapinin ilk aşamasıdır. Danışanın öyküsü alınır ve sorun terapiste anlatılır ve terapi planı oluşturulur.
2.Hazırlık aşaması: Bu aşamada terapist danışana tedavi süreciyle ilgili bilgilendirme yapar. Terapi tekniği hakkında bilgi edinen danışan uyarımın ne şekilde yapılacağını öğrenmiş olur.
3.Değerlendirme süreci: Bu aşamada danışanın sorun teşkil eden olumsuz anısı, kendisiyle ilgili olumsuz duygu, düşünce, beden duyumu ve tetikleyicileri değerlendirilir. Ayrıca danışanın tedaviden sonra sahip olmak istediği olumlu inancı da alınır. Tüm bu bilgiler daha sonra karşılaştırmak üzere puanlamaya tabi tutulur.
4.Duyarsızlaştırma: Çift yönlü uyarım yoluyla işlenmemiş travmatik anının işlenmesinin sağlandığı adımdır.
5.Yerleştirme aşaması: Danışan tedavi sonucunda kendisiyle ilgili hangi olumlu inanca sahip olmak istiyorsa, bu aşamada o inancın yerleştirilmesi sağlanır.
6.Beden tarama aşaması: Olumlu inanç bu aşamada bedensel duyum olarak fark edilir.
7.Tamamlama: Bir sonraki seansa kadar danışana seans sonrası hakkında bilgiler verilen aşamadır.
8.Yeniden değerlendirme süreci: Terapist ile danışan arasında seans hakkında değerlendirme yapılır ve yeniden çalışılması gereken bir şey olup olmadığına karar verilir.
EMDR TERAPİSİ HANGİ DURUMLARDA UYGULANABİLiR?
EMDR temelde yoğun korku ve kaygılar için uygulansa da günümüzde birçok psikiyatrik bozuklukta kullanılabilen bir terapidir. EMDR’nin kullanıldığı rahatsızlıklar şu şekilde sıralanabilir:
- EMDR terapisi ile kaza, deprem, savaş, taciz ve şiddet gibi travmatik olayların üzerimizde bıraktığı kötü etkilerden kurtulabiliriz.
- EMDR terapisinin etkili olduğu diğer bir alan olumsuz yaşam deneyimleridir.
- Ayrıca yaşadığımız travma ve olumsuz yaşam olayları, kaygı bozukluğu, depresyon, öfke nöbetlerine de neden olduğu için bunlar da tedavi edilebilir.
- EMDR terapisi ayrıca; aile çatışmaları, boşanma, okulda zorlayıcı olaylar gibi kriz yaşantılarında; kaygı bozuklukları, panik atak ve fobilerde de etkili olmaktadır.
EMDR TERAPİSİ KULLANIM ALANLARI NELERDİR?
- Kişilik Bozuklukları
- Panik Bozukluğu
- Kaygı Bozuklukları
- Depresyon
- Komplike Yas
- Rahatsız Edici Anılar
- Fobiler
- Kompleks Travma
- Ağrı Rahatsızlıklar
- Yeme Bozuklukları
- Performans Kaygısı
- Stres Kontrolü
- Bağımlılıklar
- Cinsel ve/veya Fiziksel Taciz
- Beden Algısı Bozuklukları
- Cinsel İşlev Bozuklukları
- Davranım Bozuklukları ve Özgüven Sorunları
- Migren ve Fibromiyalji
EMDR TERAPİSİ ETKİN BİR YÖNTEM MİDİR?
EMDR terapisi tüm dünyada kabul gören ve yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Dünya üzerinde EMDR'nin etkinliğini kabul eden uluslararası sağlık kuruluşlarından en önemlileri
aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Dünya Sağlık Örgütü (WHO, World Health Organization)
- Türkiye Psikiyatri Derneği
- Birleşik Krallık Sağlık Bakanlığı (United Kingdom Department of Health)
- Amerikan Psikiyatri Birliği (APA, American Psychiatric Association)
- Uluslararası Travmatik Stres Çalışmaları Birliği (International Society for Traumatic Stress Studies)
